Dit is stap 1 van 5 van de uitwerking van Het Haagse Jeugdraamwerk: Stop de hiërarchie in de jeugdzorg
Als we het nou hebben over een eenvoudige manier om kosten in de jeugdzorg te verlagen zonder de zorg hieronder te laten lijden, moeten we wat mij betreft beginnen met het minimaliseren van de dure hiërarchische lagen in de zorg. Wist je dat er jeugdzorgorganisaties zijn die nog steeds (anno 2022) een hiërarchisch systeem hanteren? Dat houdt in dat het uitvoerend personeel (zoals een coach, behandelaar of maatschappelijk werker) niet één maar meerdere managers boven zich heeft. Waarvoor dan? Wat kost dit extra personeel ons allen? Laten we eens inzoomen op hoe dit zit.
Een hiërarchische organisatie is vaak bureaucratisch waardoor besluitvorming moeilijk en traag verloopt. Er verandert dis te weinig en te langzaam. Hiernaast is het een dure constructie waarvan niet bewezen is dat dit ‘baas-boven-baas concept’ beter werkt dan een andere constructie.
Een voorbeeld zodat het bizarre concept duidelijk wordt:
Stel je bent een (Haagse) jeugdige. Je zit niet goed in je vel en wil hulp. Je komt uit bij een hulporganisatie die aangeeft ‘passende hulpverlening’ in te kunnen zetten. De hulpverlener (uitvoerende hulp/level 1 op de schaal van hiërarchie) die jij het liefste wil, en misschien aanbevolen heb gekregen, blijkt net niet ingeschreven te zijn bij de aanbesteding in Den Haag en krijgt dus niet betaald door de gemeente als zij jou willen behandelen. Dus de behandelaar bespreekt dit met de senior/gedragsdeskundige van het team (level 2) om te kijken of jij toch behandeld kan worden. Deze senior bespreekt het met andere (op hun hiërarchische level) deskundigen. Inmiddels hebben dus minimaal 4 mensen jouw ‘casus’ besproken zonder dat jij enige hulp hebt gehad. Nu komt de deskundige tot de conclusie dat er geen passende oplossing is. Na overleg wordt er ‘opgeschaald’ (dit wordt ook wel escalatie genoemd in de zorg) naar een (team)manager. Deze (team)manager gaat hierover in gesprek met de manager zorgcoördinatie, de manager persoonsgebonden budget (PGB) en nog een aantal managers die iets te melden hebben of iets vinden van de situatie (level 3 van de hiërarchie). Er wordt een mogelijkheid gevonden om de hulpverlening in te zetten die je nodig hebt. Fijn, toch? Het mag wat kosten maar de behandelaar (van 2 levels geleden) kan starten met behandeling. Helaas; de gemeente besluit je behandeling toch niet te willen betalen want een andere organisatie kan het goedkoper. De (level 3) managers besluiten het op te schalen naar het bestuur (level 4). Het bestuur blijkt contact te hebben met iemand van de gemeente en zo wordt het toch nog geregeld.
Dit klinkt misschien overdreven maar dit is de dagelijkse praktijk in de (jeugd)zorg. Tientallen (hoog)betaalde professionals (en voornamelijk managers) worden dus betaald om een manager boven zich aan het werk te zetten. Dit kost honderdduizenden euro’s per jaar (per organisatie). Dit is geld dat niet geïnvesteerd wordt in zorg. Dat wij een marktwerking in de zorg toestaan is de norm geworden. Ook hier vind ik iets van maar dat is voor een volgend opiniestuk. Maar het kan niet zo zijn dat er vele miljoenen aan gemeenschappelijk geld verloren gaan aan salaris van managers in de zorg die niets bijdragen aan de (geestelijke)gezondheid van onze jeugdigen.
Een eenvoudige, praktische oplossing (Hoe dan? Zo dus!):
We moeten vanuit de gemeente wetgeving maken die organisaties die zich bemoeien met jeugdzorg verplichten maximaal 3 lagen in de organisatie te hebben waarvan de bovenste laag uit niet meer dan 2 bestuurders mag bestaan en daaronder maar 6 managers mogen werken. Dus: maximaal 2 bestuurders (level 3), niet meer dan 6 (team)managers (level 2) en verder alleen maar uitvoerend personeel (level 1). We moeten andere hiërarchische structuren beboeten. Per extra manager in dienst kost een organisatie dan bijvoorbeeld 65.000 euro aan terugbetaling van subsidies/gemeenschappelijk geld. Als het organisaties deze extra kosten waard is, kunnen ze dit betalen. Het geld moet direct terug naar de jongeren waar wij het allemaal voor doen; #VoorDeHaagseJeugd. Dit kan projecten bekostigen die nu niet betaald kunnen worden omdat er geen geld voor is. Liever geld voor de jeugdigen en het uitvoerend personeel dan naar een zorgmanager met een winstoogmerk.
Hoe past dit plan in Het Haagse Jeugdraamwerk?
Minder managers in de zorg dwingt tot samenwerking tussen professionals en dwingt tot elkaars expertise te benutten. Want, professionals die samenwerken zorgen voor snellere, betere en passende hulp. Dit kost minder en levert meer op. De hiërarchie in de jeugdzorg aanpakken en stoppen, in 1 van de 5 stappen in aanloopt van Het Haagse Jeugdraamwerk. Meer info over Het Haagse Jeugdraamwerk vind je hier: https://voordehaagsejeugd.nl/category/gemeenteraadsverkiezingen/concrete-ideeen/het-haagse-jeugdraamwerk/
Ideeën en uitwerking van Niels Brinks (met dank aan input van verschillende professionals)