Dit is stap 5 van 5 van de uitwerking van Het Haagse Jeugdraamwerk: Start met een gezamenlijke financiering
Al geruime tijd wordt er gesproken over uit de hand gelopen kosten met betrekking tot de jeugdzorg en het onderwijs. Gemeentes krijgen te weinig geld vanuit het rijk om alle (zorg)kosten te dekken. In plaats van het investeren in de jeugd heeft kabinet Rutte IV besloten om nog eens miljarden te bezuinigen op de jeugdzorg. De gemeentes verzetten zich hiertegen en spreken zich uit. Blijkt dit voldoende? Kunnen we over een paar jaar de kosten nog wel in de hand houden of zullen deze nieuwe bezuinigingen een einde betekenen van het al heel kwetsbare systeem?
Los van het blijven aandringen op landelijk niveau om bezuinigingen terug te draaien, is het van overlevingsbelang dat de manier waarop wij in Den Haag onze onderwijsinstellingen en jeugdzorginstellingen financieren helemaal anders moeten gaan doen. Er moet vertrouwen komen in het handelen van de zorg- en onderwijsprofessionals. De gemeente heeft de neiging om wantrouwend te zijn richting hulp-/dienstverleners. Aanvragen voor financieringen duren minimaal 3 weken maar het komt geregeld voor dat het maanden duurt voordat er een akkoord komt om hulp/ondersteuning in te kunnen zetten bij een jeugdige. Daarna pas komen jeugdige op (lange) wachtlijsten en gaat er nog meer tijd verloren. Voordat er financiering is mag er nog geen hulpverlening geboden worden. Nou ja, dit mag wel maar de hulpverlener krijgt met terugwerkende kracht niet betaald dus zet over het algemeen geen hulpverlening in als nog niet zeker is dat zij ervoor betaald gaan krijgen.
Wat is er zo lastig aan het huidige financiering systeem?
De daadwerkelijke kosten van de jeugdzorg en onderwijs zijn vele malen hoger dat op dit moment bekend is. Dit komt onder andere doordat de gemeente financieringsaanvragen langer laat duren dan noodzakelijk. Het idee hierbij is dat de gemeente graag aanbieders van goedkopere hulp wil inzetten in plaats van duurdere oplossingen. Door de financieringsaanvragen te stagneren en ook regelmatig af te keuren, lijken de daadwerkelijke totale kosten veel lager. Ook de wachtlijsten in de jeugdzorg geven daardoor een vertekend beeld. Een jeugdige die behandeld wordt kost de gemeente/zorgverzekeraars geld. Een jeugdige op een wachtlijst niet. Waarom zou een gemeente dan haast hebben om een wachtlijst te verlagen en jeugdigen/gezinnen hulp te bieden die het nodig heeft? En in hoeverre is er dan een echt goed beeld van de kosten en hoeveel er jaarlijks nodig is vanuit het rijk?
De huidige financiële structuur voor de jeugdzorg en het onderwijs laat weinig ruimte voor vernieuwende projecten en ideeën. De gemeente gaat uit van projecten die starten op vrijwillige basis. De gemeente wil dan pas financieel ondersteunen als het er zeker van is dat het er iets voor terugkrijgt. Dit lijkt een angst voor verandering van het huidige systeem. Wat hierbij ook bijzonder is, is dat de gemeente amper à geen geld reserveert voor durfkapitaal. Durfkapitaal is een financieel bedrag dat jaarlijks wordt geïnvesteerd in ondernemingen/ideeën waarbij er een verhoogde kans is dat het geld verloren gaat. Echter blijkt vaak dat juist durfkapitaal ervoor zorgt dat projecten opgestart kunnen worden die anders niet te bekostigen zijn. Het blijft vreemd dat marktwerking te norm is geworden in de (jeugd)zorg en de gemeente hier zelf niet aan bijdraagt en/of meewerkt. Is de gemeente dan geen organisatie met een groot financieel budget en een maatschappelijke verantwoordelijkheid?
De gemeente moet geen geld proberen te verdienen aan zorg, vind ik. Echter bestaat er ook zoiets als maatschappelijke winst/rendement. Als we eens eenvoudig kijken naar de jaarlijkse kosten van de gemeente die gemaakt worden door rellen, plofkraken, in de fik gestoken gebouwen en voertuigen, vuurwerkschade, inbraken, vechtpartijen, politie inzet, ME inzet en ga zo maar door. Staat dat dan in verhouding tot de kosten in de zorg? Ik maak die vergelijking omdat inmiddels wel bewezen is dat bij het merendeel van deze maatschappelijke onrustmomenten jongeren zijn betrokken. Jongeren die te laat of helemaal geen hulp hebben gehad. Mede omdat de gemeente de portemonnee dicht heeft gehouden de afgelopen jaren. Persoonlijk investeer ik liever 800.000 euro in hulp voor jeugdigen dan de jaarlijkse schade door vuurwerk. Jij toch ook?
Dit moet gewoon anders (Hoe dan? Zo dus!):
We moeten overgaan op collectieve financiering waarin al het geld dat richting zorgorganisaties, de gemeenteorganisaties, onderwijsinstellingen en veiligheidsketens op ‘één hoop wordt gegooid’ en dat alle organisaties deze collectieve pot met geld kunnen aanspreken. Hierdoor is het eenvoudiger om projecten die nu niet gefinancierd kunnen worden, toch gestart kunnen worden. Ook is het mogelijk om extra te investeren in (tijdelijke) extra personeel op scholen en zorginstellingen. Uiteraard is een gezamenlijke financiering ook de oplossing tot de leegloop van personeel in het onderwijs en de jeugdzorg. Het wordt op deze manier eenvoudiger om personeel (tijdelijk of voor langere tijd) aan te trekken en te bekostigen. Hierdoor hoeft niet voortdurend de gemeente betrokken te worden of er ruimte in het budget is voor nieuw personeel. Financiering moet niet meer vooraf getoetst worden maar direct worden afgegeven en achteraf moet er gekeken worden in hoeverre het passend is geweest.
Uiteindelijk kan ervoor gekozen worden om jeugdprofessionals binnen Het Haagse Jeugdraamwerk hetzelfde te betalen (of in ieder geval binnen dezelfde schaal). Dit maakt het aantrekkelijker voor personeel om te kiezen om een andere expertise te gaan uitoefenen binnen het jeugdraamwerk.
Concreet moet er het volgende gebeuren om stap 5 te volbrengen:
- Alle financieringen die momenteel lopen voor organisaties gekoppeld aan Het Haagse Jeugdraamwerk worden samengebracht.
- Het Haagse Jeugdraamwerk mag in onderling overleg bepalen waaraan het geld besteed wordt en hoeft hierover niet in gesprek met de gemeente apart.
- Er komt vanuit de gemeente een regiovisie #VoorDeHaagseJeugd waarin kwaliteitseisen worden opgesteld voor de (hulpverlening)organisaties die zich aansluiten bij Het Haagse Jeugdraamwerk.
- ‘Kindercentra’ waar kinderen tussen de 2 en 12 jaar kunnen komen/leren worden vanuit de gemeente aangemoedigd om ook daarbij een gezamenlijk financiering te creëren.
- De gemeente zorgt voor voldoende financiële middelen om te overgang van Het Haagse Jeugdraamwerk te bekostigen.
- Er komt vanuit de gemeente een werkgroep die gaat onderzoeken welke lessen wij kunnen leren uit de (recente) verleden met betrekking tot Jeugdzorg+ en preventieve zorgverlening. Zo komt er een beter beeld over waarin het beste geïnvesteerd kan worden qua aanpak van onder andere jeugdcriminaliteit.
Hoe past dit plan in Het Haagse Jeugdraamwerk?
Vertrouwen, samenwerking en investeren in onze toekomst. Dat zijn de drie belangrijkste redenen om ervoor te zorgen dat #HetHaagseJeugdraamwerk tot verandering in ons Haagse systeem komt. Wachten op verandering kan simpelweg niet meer. Het bundelen van specialisme, het niet wegkijken voor problemen van onze jeugd en preventief handelen moeten de norm worden in Den Haag. Zo wordt Den Haag naast de stad van vrede en recht, ook de stad van de kinderrechten. Meer info over Het Haagse Jeugdraamwerk vind je hier: https://voordehaagsejeugd.nl/category/gemeenteraadsverkiezingen/concrete-ideeen/het-haagse-jeugdraamwerk/
Ideeën en uitwerking van Niels Brinks (met dank aan input van verschillende professionals)